Jahon iqtisodiyoti va diplomatiya universiteti (JIDU) Xalqaro iqtisodiyot kafedrasi tomonidan 2025-yil 28-noyabr kuni “Raqamli transformatsiya va uning barqaror rivojlanishga ta’siri” nomli xalqaro davra suhbati muvaffaqiyatli o‘tkazildi. Tadbirda AQSh, Xitoy, Qozog‘iston va Qirg‘iziston davlatlaridan qatnashgan olimlar, xalqaro ekspertlar va amaliyotchilar raqamli texnologiyalarning Markaziy Osiyo va global miqyosda iqtisodiy tuzilmalar, barqaror va inklyuziv rivojlanishga bo‘lgan ta’sirini muhokama qilishdi.

Raqamli transformatsiya global iqtisodiy o‘zgarishlarning muhim omili bo‘lib, unumdorlik, atrof-muhitni boshqarish, ta’lim, davlat boshqaruvi va ijtimoiy integratsiyaga ta’sir ko‘rsatmoqda. Biroq, raqamli tafovut Barqaror rivojlanish maqsadlariga (BRM) erishishda qiyinchiliklar tug‘dirishda davom etmoqda. Xalqaro davra suhbati raqamlashtirishning iqtisodiy, texnologik va institutsional o‘lchamlarini o‘rganish orqali ushbu muammolarni hal qilishga qaratildi. “Raqamli transformatsiya va uning barqaror rivojlanishga ta’siri” xalqaro davra suhbati raqamli texnologiyalar iqtisodiy, ijtimoiy va ekologik rivojlanishning o‘lchanadigan ko‘rsatkichlari bo‘yicha taraqqiyotni qanday tezlashtirishini ko‘rib chiqish orqali BRMning asosiy ko‘rsatkichlari bilan chambarchas bog‘liq.

Tadbir AKT kompetensiyalarini mustahkamlash (4.4.1-ko‘rsatkich) va barqarorlik ta’limini rivojlantirish (4.7.1) orqali 4-BRMni qo‘llab-quvvatlaydi. Bu innovatsiya va raqamli unumdorlik vositalarining iqtisodiy samaradorlikni qanday oshirishi (8.2.1) va korxonalar o‘rtasida texnologiyalarni joriy etishni rag‘batlantirishi (8.3.1) orqali 8-BRMga hissa qo‘shadi. Raqamli infratuzilma, AI va ilmiy hamkorlik bo‘yicha muhokamalar 9-BRMni, xususan, AKTdan foydalanishni kengaytirish (9.c.1) va tadqiqot salohiyatini oshirish (9.5.1) bilan bog‘liq ko‘rsatkichlarni bevosita qo‘llab-quvvatlaydi. Raqamli tafovutni o‘rganish orqali davra suhbati 10-BRM ko‘rsatkichlarini raqamli xizmatlarga inklyuzivlik va teng imkoniyatlarga ega bo‘lish bo‘yicha ma’lumot beradi. Panellarda muhokama qilingan raqamli qishloq xo‘jaligi, atrof-muhit monitoringi va aqlli texnologiyalar resurslar samaradorligi (12.2.1) va barqarorlik hisoboti (12.6.1) bo‘yicha 12-BRM ko‘rsatkichlarini mustahkamlaydi, iqlim bilan bog‘liq raqamli vositalar esa 13-BRM ta’lim va moslashuv ko‘rsatkichlarini (13.3.1) rivojlantiradi. Elektron hukumat va shaffof raqamli boshqaruvga urg‘u berish 16-BRM institutsional samaradorlik ko‘rsatkichlari (16.6.2) bilan mos keladi va ishtirokchilarning xalqaro tarkibi global sheriklik va ilmiy hamkorlik bo‘yicha 17-BRM ko‘rsatkichlarini mustahkamlaydi (17.16.1). Umuman olganda, tadbir raqamli transformatsiyaning SDGlarni amalga oshirishda o‘lchanadigan tezlatgich vazifasini bajarishini namoyish etadi.

Kirish so‘zini JIDU Xalqaro iqtisodiyot kafedrasi mudiri, i.f.n., L.M. Toshpulatova so‘zlab, uzoq muddatli barqarorlik va iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash uchun raqamli innovatsiyalarni milliy rivojlanish strategiyalariga integratsiya qilish muhimligini ta’kidladi. Kafedra katta o‘qituvchisi, PhD, Feruza Bekmurodova raisligidagi “Atrof-muhit barqarorligi uchun raqamlashtirish” 1-panelida raqamli vositalar, jumladan, aniq qishloq xo‘jaligi, aqlli resurslarni boshqarish va atrof-muhit monitoringi tizimlari ekologik muvozanatga va tabiiy resurslardan samarali foydalanishga qanday hissa qo‘shishi ko‘rib chiqildi.

Nurgul Kazangapova (Qozog‘iston agrotexnika tadqiqotlari universiteti), Aynura Baytikova (Qirg‘iziston milliy agrar universiteti) va k.f.n. dotsent Suriya To‘rayeva (JIDU) raqamli qishloq xo‘jaligi, iqlimga asoslangan aqlli texnologiyalar va barqaror ekologik amaliyotlarni targ‘ib qilishda transchegaraviy hamkorlikning salohiyatini ta’kidladilar.

2-panel “Innovatsiyadan taʼsirga — Barqaror jamiyat qurishda texnologiyalarning roli” deb nomlangan boʻlib, uni kafedra dotsenti v.v.b., PhD. Xulkar Karimova (JIDU) olib bordi. Ikkinchi panel texnologik innovatsiyalarning kengroq ijtimoiy oqibatlariga, jumladan, boshqaruv, moliyaviy texnologiyalar, sunʼiy intellekt va raqamli xizmatlarga bagʻishlangan. Xie Yushi va professor Vang Jinguo (Lanzhou universiteti, XXR), Fan Yuxuan (Lanzhou universiteti, XXR), Nik Ismoil (FinTech muhandisi, AQSh) kabi mutaxassislar davlat xizmatlarini yaxshilash, ijtimoiy-iqtisodiy tafovutlarni bartaraf etish va yashil va barqaror oʻsishni qoʻllab-quvvatlashda sunʼiy intellekt, va raqamli moliyaviy tizimlarning transformatsion salohiyatini taʼkidladilar.

Xalqaro davra suhbati kafedra mudiri, i.f.n. L.M. Toshpulatovaning yakuniy nutqi bilan yakunlandi. L.M. Toshpulatova JIDUning Oʻzbekiston va mintaqada barqaror rivojlanishni qoʻllab-quvvatlovchi xalqaro akademik muloqotni rivojlantirish va tadqiqotlarni rivojlantirishga sodiqligini taʼkidladi.